Informatieketens in de zorg kunnen op zichzelf goed ingericht zijn, maar dat wil nog niet zeggen dat een individu altijd de beste zorg krijgt. Het daadwerkelijke zorgproces van mensen loopt namelijk dwars door ketens heen. En als de informatievoorziening tussen die ketens niet goed verloopt, kan dat de zorg in de weg zitten. ‘We moeten onze informatievoorziening zó inrichten dat de burger niet merkt dat hij door verschillende ketens gaat’, aldus Joost Broumels van Ketenbureau i-Sociaal Domein.

Joost Broumels en Hester Heringa (VNG) vertelden bij Platform IZO hoe het mis kan gaan bij een slechte informatie-uitwisseling en wat er mogelijk tegen gedaan kan worden. Hester vertelde over de 90-jarige meneer P. die na weken revalideren van een gebroken heup eindelijk weer naar huis mag. Volgens de Wlz-normen is hij weer mobiel; hij kan immers zeven treden traplopen. Feest bij het revalidatiecentrum, meneer P. mag ontslagen worden!

Maar dan blijkt dat meneer P. driehoog in een historisch pand in Rotterdam woont, met een smal trappenhuis zonder lift. Drie keer 17 treden naar zijn appartement. Dat redt meneer P. nooit, al zou hij nog drie maanden revalideren. Er moet een traplift komen uit de Wmo. Er is een probleem: de aanvraag heeft een wettelijke termijn van zes weken. En dan is het nog maar afwachten wanneer de traplift geplaatst kan worden.

Goed inregelen

‘Dit is maar een van de voorbeelden van niet aansluitende keteninformatie-uitwisseling’, vertelt Hester, ‘en met goed ingeregelde informatievoorziening was dit niet nodig geweest. Dan zou men allang hebben kunnen weten waar en hoe meneer P. woont en had de traplift al voorafgaand aan het revalideren aangevraagd kunnen worden.’

De kunst is volgens Joost om in de informatievoorziening dichtbij de cliënt te blijven. ‘We moeten onze informatievoorziening, en daarmee het netwerkperspectief, zó inrichten dat het voor de burger niets uitmaakt dat hij door verschillende ketens gaat.’ Joost spreekt dan ook van ‘regie op dienstverlening’ in plaats van ‘regie op gegevens’.

Tijd voor ketenvernieuwing

Het Ketenbureau vindt het dan ook tijd voor een ketenvernieuwing in de Wmo- en Jeugdwetzorg. Van oudsher is de keten ingericht vanuit een financieel perspectief, legt Joost uit. ‘Dat was destijds op zich prima, maar nu staat het onze transformatiedoelen in de weg. De huidige keten en haar berichtenverkeer werken nog altijd, maar er ontstaan steeds meer vragen rondom zaken als toegang en verantwoording. In andere woorden, het gaat wrikken. Ketenvernieuwing is noodzakelijk, en deze vernieuwde keten moet worden ingericht vanuit het cliëntperspectief, zodat het te allen tijde dichtbij de cliënt blijft.’

Businesscase scherp krijgen

Voordat er technische aanpassingen binnen de keten worden gedaan, wil het Ketenbureau eerst de maatschappelijke businesscase scherp hebben. ‘Het is belangrijk dat we kunnen uitleggen hoe deze (technische) veranderingen bijdragen aan de maatschappelijke doelen. We beginnen daarom bij de maatschappelijke baten. Deze moeten een sturingskader geven vóórdat we daadwerkelijk technisch gaan vernieuwen.’

Eerst dus de maatschappelijke baten op papier krijgen en kijken of deze baten binnen de huidige keten kunnen worden opgelost. Als dat het geval blijkt te zijn, wordt gekeken wát er dan precies vernieuwd moet worden om het gewenste resultaat te behalen. Dit moet een beeld geven hoe die vernieuwde keten eruit zou moeten zien.

Lang traject

Een IZO-platformlid vraagt welk tijdpad het Ketenbureau voor ogen heeft. Joost antwoordt dat ketenvernieuwing een lang traject is. De businesscase wordt momenteel uitgewerkt en wordt in september opgeleverd aan de stuurgroep. Daarna volgt een traject om de financiering rond te krijgen. Rond 2023 hoopt Joost daadwerkelijk stappen te kunnen zetten, in de vorm van een Proof of Concept (PoC) rondom één of meer registers.

Een ander platformlid vraagt zich af waarom de afbakening Wmo en Jeugdwet is gekozen. De scope is expres toegespitst op deze twee ketens omdat het anders té breed wordt, legt Joost uit. Dat maakt het nog moeilijker om daadwerkelijk stappen te zetten. Om de vernieuwing te laten slagen is volgens Joost een goede PoC nodig én een goede stuurgroep. ‘We hebben sturing nodig, het is geen makkelijk traject. Maar zo gaat dat met standaarden.’

Over Platform IZO

Voor het bevorderen van samenhang in de informatievoorziening in zorg en ondersteuning, werken 17 organisaties samen in Informatievoorziening Zorg en Ondersteuning (IZO). Platform IZO vindt maandelijks plaats en richt zich voornamelijk op programmalijnen die werken richting het netwerkmodel.