Passende langdurige zorg en ondersteuning vragen om goede gegevens op de juiste plek en op het juiste moment. En dat is precies waar Actieprogramma iWlz, eOverdracht, KIK-V en ‘Verder met Vernieuwing informatieuitwisseling Sociaal Domein (ViSD)’ aan werken. Deze vier informatievoorzieningstrajecten hebben het framework netwerkperspectief opnieuw ingevuld. Hiermee laten zij zien welke keuzes zij hebben gemaakt om federatief datadelen te ondersteunen. Het geeft inzicht in hoe de trajecten met elkaar samenhangen, zodat gekozen componenten en ervaringen beter benut kunnen worden bij het realiseren van het domeinoverstijgende netwerkperspectief.

Een framework voor inzicht in keuzes

In februari 2023 was het er: het framework netwerkperspectief, ontwikkeld door IZO en PBLQ, samen met een werkgroep van experts in gegevensuitwisseling in de langdurige zorg en ondersteuning. Het netwerkperspectief is een informatiekundige visie op het vastleggen en beschikbaar stellen van gegevens. In het netwerkperspectief staat centraal dat gegevens éénmalig worden vastgelegd en vervolgens beschikbaar worden gesteld vanuit een bron voor meervoudig gebruik.

Het framework geeft inzicht in de lagen en componenten die invulling geven aan het netwerkperspectief. Het helpt bij het maken van keuzes en hergebruik van wat er al is ontwikkeld. Het framework werd ingevuld door onder andere Actieprogramma iWlz, eOverdracht, KIK-V en ViSD.

Omdat diverse partijen een gebrek aan overzicht en afstemming tussen de IV-trajecten en landelijke ontwikkelingen signaleren, initieerde Platform IZO een analyse naar de samenhang tussen de vier genoemde IV-trajecten. Het beschouwende rapport van februari 2025 geeft inzicht in de huidige en toekomstige samenhang tussen de IV-trajecten.

De vier trajecten hebben het framework nu opnieuw ingevuld. De ingevulde frameworks zijn in te zien door de hele IZO-community: iedereen die werkt aan gegevensuitwisseling en databeschikbaarheid in de langdurige zorg, ondersteuning en jeugdhulp.

Overzicht framework netwerkperspectief. Bekijk de interactieve presentatie voor uitleg over de lagen en componenten.

Actuele invulling door vier trajecten

Actieprogramma iWlz – Registers in opbouw

Het Actieprogramma iWlz werkt aan een toekomstbestendige informatievoorziening in de langdurige zorg. Daarbij staat het netwerkperspectief centraal: gegevens worden één keer geregistreerd en zijn beschikbaar via bronregisters voor alle relevante ketenpartners, mits zij daartoe geautoriseerd zijn.

Kenmerken van het programma:

• Registerstructuur: bouw van registers - voor indicatie, bemiddeling, zorglevering en eigen bijdrage – die aansluiten op bestaande standaarden (iStandaarden) en bronsystemen. Het Indicatieregister is operationeel en door alle zorgkantoren in gebruik genomen. Andere registers volgen stapsgewijs.
• Domeinoverstijgende benadering: de registers worden zodanig opgezet dat ze ook bruikbaar zijn voor het Wmo- en Jeugddomein.

Richard Trigg, domeinadviseur iWlz, licht toe: “wat mij trots maakt op het Actieprogramma iWlz, is dat het Zorgleveringsregister domeinoverstijgend wordt opgezet en hiermee het goede voorbeeld geeft aan andere IV-trajecten. We zien dat het doorbreken van de silo’s voor administratieve lastenverlichting gaat zorgen bij organisaties die hun cliënten zowel langdurige zorg als maatschappelijke ondersteuning of jeugdhulp bieden. Daar zit energie in.”

Bekijk de nieuwe invulling van het framework door Actieprogramma iWlz

“Wat mij trots maakt op het Actieprogramma iWlz, is dat het Zorgleveringsregister domeinoverstijgend wordt opgezet”

eOverdracht – Gestructureerde verpleegkundige overdracht

eOverdracht richt zich op het verbeteren van de verpleegkundige overdracht tussen zorgorganisaties binnen én buiten de langdurige zorg. Het netwerkperspectief wordt gehanteerd door verpleegkundige gegevens op uniforme wijze vast te leggen waarna uitwisseling tussen ECD en EPD systemen kan plaatsvinden zonder onnodig overtypen.

Kenmerken van het programma:

• Zorginformatiebouwstenen: eOverdracht is gebouwd op 57 zibs. Deze gestructureerde elementen vormen de basis voor gegevensoverdracht tussen zorgaanbieders.
• Overdrachtsproces: het programma ondersteunt een overdrachtsproces waarin aanvragen, plaatsingsverzoeken en gegevensoverdracht geautomatiseerd verlopen via portalen of systemen van verschillende zorgaanbieders.

Bekijk de nieuwe invulling van het framework door eOverdracht

KIK-V – Uit de bron, via het datastation

KIK-V heeft als doel om de uitwisseling van verantwoordingsgegevens tussen informatie-vragende partijen en zorgaanbieders rond de kwaliteit van de verpleeghuiszorg en de bedrijfsvoering te stroomlijnen. Door gegevens van zorgaanbieders die geregistreerd worden efficiënter te ontsluiten en te (her)gebruiken leidt dit tot minder administratieve lasten en kwalitatief betere informatie. Het richt zich op het betekenis geven aan en beschikbaar maken van kwaliteits- en bedrijfsvoeringsgegevens die zorgorganisaties al vastleggen in hun dagelijkse werk. Het uitgangspunt: eenmalige vastlegging, meervoudig gebruik door informatie-vragende partijen.

Kenmerken van het programma:

• Datastations: gegevens worden uit het ECD/EPD en ondersteunende systemen van zorgaanbieders gehaald en aangeboden via een datastation. Ontologieën geven betekenis aan de data.
• Bevragen in plaats van aanleveren: ruwe zorggegevens worden verrijkt met een betekenis zodat netwerkactoren (zoals bijvoorbeeld de IGJ, VWS of de NZa) gestandaardiseerde vragen kunnen stellen én automatisch antwoorden kunnen ontvangen. De zorgaanbieder hoeft geen rapportages op te stellen. Het datastation maakt het mogelijk om antwoorden op informatievragen direct te berekenen en klaar te zetten – vanuit de bron, zonder handwerk.

Indra Henneman, projectleider van team afspraken bij KIK-V, licht dit toe: “wat andere trajecten kunnen leren van KIK-V, is het inzetten van ontologie die gegevens verrijkt. Het goede hiervan is dat vraag en antwoord op basis van dezelfde betekenis kunnen worden geformuleerd. Bestaande bronapplicaties hoeven niet te worden aangepast, want de bewerking in het datastation maakt gestandaardiseerde gegevensuitwisseling mogelijk. Wat ook mooi is, is dat er alleen antwoorden op vragen over de lijn gaan. Dit betekent veelal dat er geen persoonsgegevens worden uitgewisseld, maar alleen anonieme totaalcijfers of geabstraheerde samenstellingen hiervan.”

Bekijk de nieuwe invulling van het framework door KIK-V

“Wat andere trajecten kunnen leren van KIK-V, is het inzetten van ontologie die gegevens verrijkt”

Verder met ViSD – De beweging naar een netwerkstructuur voor de Jeugdwet en de Wmo

Verder met ViSD zet de eerste stappen richting federatief datadelen voor de Jeugdwet en de Wmo. De huidige estafette-uitwisseling wordt mogelijk vervangen door een netwerkmodel dat jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning ondersteunt, maar ook aansluit op domeinen als Werk & Inkomen en Justitie & Veiligheid.

Kenmerken van het programma:

• Van estafette naar netwerk: momenteel worden financieel-administratieve gegevens via opeenvolgende stappen tussen partijen uitgewisseld. Verder met ViSD ontwikkelt scenario’s voor een toekomst waarin gegevens direct beschikbaar zijn vanuit een netwerkmodel.
• Brede scope: Verder met ViSD ontwikkelt een domeinoverstijgende visie en zoekt afstemming met het IZA, de Hervormingsagenda Jeugd en initiatieven in Wlz- en ZVW-zorg.
• Gemeentelijk Gegevensmodel: er wordt gekeken of informatiestandaarden aan kunnen sluiten op het Gemeentelijke Gegevensmodel (GGM).
• Verkennen: Verder met ViSD zit in een verkennende fase. Er wordt gewerkt aan een globaal ontwerp, het verzamelen van praktijkvraagstukken en het creëren van bestuurlijke consensus.

Bekijk de nieuwe invulling van het framework voor Verder met ViSD.

Samenhang als doel

De ingevulde frameworks zijn geen losse flodders. Ze sluiten aan op een bredere ontwikkeling naar meer interoperabiliteit. De vier IV-trajecten laten zien dat samenhang niet alleen gewenst is, maar noodzakelijk om duurzame gegevensuitwisseling te realiseren.

Joost Wagenaar, betrokken bij eOverdracht, blikt terug: “Het invullen van het framework was een praktische manier om met een overstijgende blik naar eOverdracht te kijken. Wat is de meerwaarde van het programma? Wie heeft er profijt van? En welke wet- en regelgeving raken we? Het heeft ons inzicht gegeven in de stukjes van de puzzel die je samen met andere trajecten moet leggen. Doordat andere programma’s tegelijk met ons het framework invulden, leverde dat een gevoel op van: we zijn samen de langdurige zorg beter aan het maken. Het invullen maakte ook dat de kansen voor samenwerking tussen verschillende programma’s duidelijk werden en welke bouwstenen (zoals identificatie en authenticatie) integraal nodig zijn voor alle programma’s. Door samen op te trekken in de verschillende programma’s kunnen we veel van elkaar leren. Zo maken we het voor alle partijen makkelijker. Bijvoorbeeld voor de softwareleveranciers, zodat zij een goed beeld hebben van welke oplossingen zij moeten bieden en wat de rode draad is in deze oplossing. Dat scheelt veel overleg.”

“Het invullen van het framework heeft ons inzicht gegeven in de stukjes van de puzzel die je samen met andere trajecten moet leggen”

Elk traject werkt vanuit eigen inhoudelijke doelen, maar zoekt nadrukkelijk de verbinding met andere initiatieven. Zo stemmen eOverdracht, KIK-V en iWlz met elkaar af over informatiecomponenten zoals zibs. Actieprogramma iWlz en Verder met ViSD verkennen hoe netwerken en generieke functies, zoals voor identificatie en autorisatie, gedeeld kunnen worden door meerdere domeinen. Het Actieprogramma iWlz gebruikt voor deze voorzieningen op de IT-infrastructuurlaag diverse open standaarden onder de noemer nID. Omdat KIK-V hiervoor Nuts gebruikt, is er een groeipad ontwikkeld om interoperabiliteit tussen Nuts en nID in te regelen.

Met gedeelde kaders, standaarden en infrastructuur, ontstaat niet alleen herbruikbaarheid van gegevens, maar óók van oplossingen. Deze samenhang vergroot de effectiviteit van ieder afzonderlijk traject én versnelt de beweging naar federatief datadelen in de volle breedte van zorg en ondersteuning.

Zelf aan de slag?

Ben je betrokken bij een traject dat invulling geeft aan het (regionale) netwerkperspectief? Laat je inspireren door de voorbeelden en gebruik de invulbare powerpoint-template of canvas van het framework als hulpmiddel om samenhang en hergebruik te versterken.

Bekijk ook

Bekijk de interactieve presentatie met uitleg over het framework netwerkperspectief

Bekijk de ingevulde frameworks van Actieprogramma iWlz, eOverdracht, KIK-V en Verder met ViSD

Download de invulbare powerpoint-template en canvas van het framework

Lees ook Analyse IV-trajecten | Samenhang in herbruikbaarheid is de sleutel tot succes