Wat als een huisarts, thuiszorgteam en mantelzorger realtime zouden kunnen zien wie wat doet voor een patiënt met dementie? Of als verpleegkundigen direct toegang hebben tot iemands vaccinatiegeschiedenis in plaats van te moeten zoeken in papieren dossiers? Tijdens de bijeenkomst van Platform IZO liet Sergej van Middendorp van Stichting Nuts zien hoe dit mogelijk kan worden.

Nuts werkt aan veilige en gestandaardiseerde databeschikbaarheid binnen en tussen sectoren. Tijdens de bijeenkomst bespraken de deelnemers waar betere gegevensuitwisseling het verschil kan maken. Zij bedachten scenario’s waarin databeschikbaarheid over de grenzen van zorg en welzijn heen grote voordelen zou kunnen hebben. Dat ging van betere samenwerking tussen huisartsenzorg en het sociaal domein tot transparantere informatie over voedingsmiddelen voor preventie.

Om de inspiratie op gang te brengen liet Sergej inspirerende voorbeelden zien hoe Nuts binnen de zorgsector actief is én daarbuiten verbinding zoekt met andere domeinen via het project WellData.

Nuts: het verbindende netwerk voor zorgdata

Nuts faciliteert veilige en eenvoudige datadeling binnen netwerken van zorgaanbieders en professionals. Het is open source-software die iedere deelnemer in het netwerk zelf kan installeren om aan te sluiten op de anderen. Met Nuts kunnen verpleegkundigen bijvoorbeeld in hun eigen dossier blijven werken terwijl ze overdrachten doen of in de nacht een bezoek brengen aan een cliënt van een andere zorgorganisatie. Ook regelt Nuts dat huisarts en thuiszorg bij elkaar kunnen zien wie wat deed voor een patiënt en dat het netwerk rond de patiënt veilig kan communiceren. Elke partij werkt daarbij vanuit de eigen app. Sergej: “Het mooie is: als de afspraken eenmaal staan, hoef je ze niet elke keer opnieuw te maken.”

BAHAMA’S

Nuts is geen ict-leverancier, maar een open source-softwarecommunity waar diverse ict-leveranciers pre-concurrentieel samenwerken op basis van open standaarden en die zorgt voor veilige data-uitwisseling tussen zorgpartners. Nuts:

• Maakt netwerkzorg mogelijk (denk bijvoorbeeld aan samenwerking tussen huisarts, thuiszorg en ziekenhuis)
• Werkt op basis van internationale open standaarden voor identificatie, authenticatie en autorisatie en past goed bij open standaarden zoals HL7 FHIR en openEHR
• Zorgt dat patiënten en professionals eigenaar blijven van hun data

Sergej benadrukte dat Nuts niet alleen kijkt naar de zorg, maar ook samenwerkt met andere sectoren om databeschikbaarheid te verbeteren. Vanuit modellen zoals het steeds meer gebruikte ‘positieve gezondheid’, is het belangrijk meerdere aspecten van het leven dan alleen zorggegevens te kunnen delen, zei hij. “Daarom is databeschikbaarheid over sectoren heen zo belangrijk.” Richard Trigg, domeinadviseur iWlz bij het Zorginstituut, vult aan: “bijna alles hangt altijd met alles samen (BAHAMA’s).”

WellData: Vlaams-Nederlandse samenwerking voor preventie en welzijn

WellData is een voorbeeld van samenwerking over grenzen heen. Dit initiatief, dat onderdeel is van Interreg Vlaanderen-Nederland, wil preventie en welzijn bevorderen door gegevensuitwisseling mogelijk te maken vanuit regie door bewoners en in de context van de Europese Digitale Gezondheids Ruimte (EHDS).

Binnen WellData werken Nederlandse en Belgische partners samen aan een gedeelde data-infrastructuur die persoonlijke gezondheidsgegevens op een veilige en gestandaardiseerde manier beschikbaar maakt. Deze samenwerking benadrukt letterlijk het overstijgen van grenzen – niet alleen tussen sectoren, maar ook tussen landen.

De Nuts-standaarden en -software spelen hierin een sleutelrol. Inwoners kunnen er veilig en met behoud van privacy gegevens mee delen, bijvoorbeeld met beleidsmakers en onderzoekers. Sergej: “Dit project laat zien hoe we door samenwerking tussen buurlanden de kracht van data kunnen benutten om preventie en welzijn naar een hoger niveau te tillen.”

Netwerkzorg vraagt om netwerkdenken

‘Een netwerk is meer dan de som der delen’ zou je kunnen zeggen over de visie van Platform IZO. In feite liet Sergej met Nuts zien hoe het netwerkperspectief in de praktijk werkt. En dan niet alleen binnen de zuil van één zorgdomein, maar over de schotten heen. Platform IZO stimuleert netwerkzorg: samenwerking tussen professionals waarbij de patiënt centraal staat. Nuts sluit hier naadloos op aan door:

• Silo's te doorbreken tussen zorgverleners onderling
• Domeinoverstijgend te werken: zorg, welzijn én sociaal domein
• Regie bij de patiënt te leggen, precies zoals IZO beoogt

“Netwerkzorg vraagt om netwerk-denken”, benadrukt Sergej. “Nuts biedt daarvoor de technische basis.”

Praktijkvoorbeelden van databeschikbaarheid

In de bijeenkomst gingen deelnemers in drie groepjes aan de slag met de vraag hoe databeschikbaarheid over grenzen van zorg en welzijn heen cliënten en professionals kan ondersteunen. Enkele inzichten:

• 1 | Hoe kunnen huisartsen, thuiszorg, dorpsteams en mantelzorgers beter samenwerken door data te delen? Bijvoorbeeld bij een cliënt met een open been: wie doet wat en wanneer? Er is behoefte aan een minimale dataset die per rol inzichtelijk is, ondanks dat deze in ‘verschillende talen’ wordt gelezen.

• 2 | Meer openheid van data in de voedselindustrie zou kunnen bijdragen aan leefstijlpreventie. Denk aan inzicht in ingrediënten en e-nummers, zodat burgers en professionals beter geïnformeerde keuzes kunnen maken.

• 3 | Het gebrek aan digitale inzage in vaccinatiestatussen werd benoemd als een barrière voor passende zorg. Een eenduidige taal en uitwisseling van data tussen partijen, zoals het RIVM, is essentieel.

Sergej: “De situatie waarin zorg en ondersteuning samenkomen – zoals bij een huisarts, dorpsteam en mantelzorger – is herkenbaar en sluit aan bij projecten die we met Nuts al ondersteunen. De situatie waarbij verpleegkundigen inzage nodig hebben in welke vaccinaties een cliënt heeft gekregen, wat nog op papier geregistreerd wordt wat niet altijd voorhanden is, verraste me.”

“Het idee om data over voedingsmiddelen in te zetten voor een gezonde leefstijl is vernieuwend en verfrissend is. Stel je voor dat je een product in de supermarkt scant en direct ziet wat het doet voor jouw gezondheid. Dit sluit perfect aan bij WellData, dat juist kijkt naar bronnen van de persoon in de breedste zin van het woord."

Samen naar de toekomst

De visie van Nuts en WellData laat zien dat databeschikbaarheid over grenzen heen niet alleen een technisch vraagstuk is, maar ook een maatschappelijke kans. Zorg, welzijn en andere domeinen met elkaar verbinden kan leiden tot nieuwe oplossingen die zowel cliënten als professionals verder helpen.

Waar IZO het netwerkperspectief schetst, maakt Nuts het concreet. In de komende tijd met:

• Uitrol van netwerkzorg-oplossingen in de langdurige zorg
• Verdere aansluiting bij WellData voor preventie en gezondheidsbevordering.
• Afspraken maken over minimale datasets per zorgscenario

“Het mooie is”, sluit Sergej af, “dat we nu de techniek hebben om de visie van IZO waar te maken. Niet morgen, maar vandaag al.”

Bekijk ook

Bekijk de presentatie van Sergej van Middendorp en lees Eén manier van inloggen voor de wijkverpleegkundige met Nuts, het artikel dat we in augustus 2023 publiceerden.

Over Platform IZO

Om de samenhang in de informatievoorziening in de langdurige zorg en ondersteuning te bevorderen, werken achttien organisaties samen in Informatievoorziening Zorg en Ondersteuning (IZO). Platform IZO vindt maandelijks plaats en richt zich voornamelijk op programmalijnen die werken richting het netwerkperspectief.