Gemeenten en zorgaanbieders kunnen voor hun uitvoeringstaken voor de Wmo en Jeugdwet putten uit inzichten gebaseerd op data uit het berichtenverkeer. Het Ketenbureau i-Sociaal Domein en het Inlichtingenbureau werken samen met als doel: de uitvoeringspraktijk van de Wmo en Jeugdwet verbeteren door data uit het berichtenverkeer veilig, volledig, uniform en in samenhang beschikbaar te stellen.

In het Ketenbureau i-Sociaal Domein werken gemeenten en zorgaanbieders samen aan een krachtige en toekomstbestendige uitvoering van de Wmo en Jeugdwet. Het Ketenbureau faciliteert en ondersteunt gemeenten en zorgaanbieders onder meer bij het vereenvoudigen van het proces van inkoop en aanbesteden tot verantwoording en bij het terugdringen van de administratieve lasten. Het Inlichtingenbureau maakt de uitwisseling van (persoons)gegevens tussen gemeenten en overheidsinstanties eenvoudiger. Het fungeert voor de Jeugdwet en Wmo als digitale brievenbus bij de financieel-administratieve informatie-uitwisseling tussen gemeenten en aanbieders.

Winst op vier niveaus

Robin Bertus van het Ketenbureau vertelde bij Platform IZO over het programma Data Value. Het Ketenbureau in samenwerking met het Inlichtingenbureau ondersteunt met dit programma gemeenten en aanbieders bij het gebruik van data uit het iWmo- en iJw-berichtenverkeer. Die worden hiermee in staat gesteld hun uitvoering te verbeteren. Data Value levert winst op op vier niveaus.

1. Ketenmonitor: monitoren gebruik iWmo- en iJw-standaard

Het uitwisselen van financieel-administratieve gegevens in de Wmo en Jeugdwet tussen gemeenten en aanbieders van zorg en ondersteuning verloopt gestandaardiseerd via het berichtenverkeer. De afspraken zijn vastgelegd in de informatiestandaarden iWmo en iJw. Het Ketenbureau i-Sociaal Domein heeft een wettelijke taak om te monitoren of de informatiestandaarden worden toegepast.

Robin Bertus: “Een van de doelen van een informatiestandaard is het verminderen van administratieve lasten bij de partijen die de gegevens uitwisselen. Hierbij is het noodzakelijk dat de informatiestandaarden worden nageleefd. Als dat niet zo is, wordt het uiteindelijke doel niet behaald”.

Het product Ketenmonitor maakt zichtbaar welke regels in de informatiestandaarden wel en niet worden gevolgd. Volgens Platformlid Richard Trigg van het Zorginstituut, dat het beheer van de landelijke iStandaarden uitvoert, helpen de data ook de beheerders van een informatiestandaard. Die krijgen bijvoorbeeld inzicht in welke delen wel en niet gebruikt worden. “Dit helpt bij het prioriteren van de delen die je gaat doorontwikkelen.”

2. Ketendata: beschikbaar stellen van gestructureerde data

Middels het product Ketendata wordt informatie uit het iWmo- en iJw-berichtenverkeer in de vorm van een gestandaardiseerde dataset beschikbaar gesteld via het portaal Zorg (Gemeentelijk Gegevensknooppunt, GGk) van het Inlichtingenbureau. Gemeenten kunnen deze data dan zelf verwerken in hun eigen BI-systemen. Het product Ketendata heeft onder meer als voordeel dat regionale samenwerkingsverbanden deze data niet meer bij de individuele gemeenten hoeven op te halen. “Dat scheelt voor alle partijen tijd en moeite”, aldus Robin.

3. Regiemonitor: Verbeterpunten in het proces

Met het product Regiemonitor krijgen gemeenten inzicht in het financieel-administratieve zorgproces met zorgaanbieders zodat de uitvoering wordt geoptimaliseerd, de effectiviteit van hun eigen beleid in kaart gebracht en de samenwerking tussen partijen wordt verbeterd. Dit helpt gemeenten en aanbieders om samen de uitvoeringspraktijk te verbeteren. Er loopt nu bijvoorbeeld een pilot ‘Wachttijden’, met als doel inzicht te creëren in de procestijden tussen bijvoorbeeld het moment van toewijzing en de start van de zorg, zodat hierop gestuurd kan worden.

4. Data voor derden

Diverse partijen naast gemeenten en aanbieders hebben behoefte aan data uit het berichtenverkeer bij het uitoefenen van hun taken. Bijvoorbeeld het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) voor hun beleidsinformatie Jeugd en Divosa voor een nieuw op te zetten benchmark Jeugdwet en Wmo. In pilots wordt met kleine groepen gemeenten gekeken of de data uit het berichtenverkeer hiervoor geschikt is.

Onderbouwde besluitvorming

Het overkoepelende doel van het programma Data Value is het ondersteunen van gemeenten en aanbieders bij het continu toetsen en verbeteren van hun uitvoeringspraktijk voor zowel maatschappelijke ondersteuning als jeugdhulp. Zo geven de data uit het berichtenverkeer gemeenten en aanbieders bijvoorbeeld een hulpmiddel om kwartaalgesprekken te voeren.

Samenhang met andere datamonitoren

Er zijn nog meer initiatieven voor gemeenten om met behulp van data gerichter uitvoering te kunnen geven aan hun uitvoerings- en beleidstaken. Eén ervan is de Gemeentezorgspiegel van Vektis en Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Die biedt integraal inzicht in zorggebruik, ook vanuit de Wmo en de Jeugdwet. Wat is de relatie met het product Ketendata van het programma Data Value? Robin legt uit: “Gemeenten leveren nu gegevens aan bij Vektis. Wij kijken met VNG en Vektis of we die data – via het Inlichtingenbureau - centraal beschikbaar kunnen stellen, om zo gemeenten te ontlasten. Er zijn diverse monitoren die gebruik maken van dezelfde data, overal zit een stukje overlap. We moeten kijken hoe we elkaar binnen juridische, technische en ethische mogelijkheden kunnen ondersteunen.”

“De meeste ‘datamensen’ weten elkaar wel te vinden”, vervolgt Robin. “De grootste uitdaging is dat er een discussie komt op bestuurlijk niveau over welke databronnen er zijn en hoe die elkaar kunnen versterken. Met als doel dat er beter inzicht en overzicht komt en daardoor betere uitvoering en besluitvorming. Vanuit de discussies rondom de hervormingsagenda Jeugd heb ik geleerd dat er niet één partij is die de wijsheid in pacht heeft. Je hebt elkaar nodig om tot een goede duiding te komen.”

Borgen van de privacy

Platform IZO benadrukt het belang van privacy van de cliënt bij het beschikbaar stellen van gegevens in de genoemde data-producten. Als cliënt zou je je af kunnen vragen: waar heb ik toestemming gegeven voor dergelijk gebruik van mijn gegevens? De grondslag voor het vastleggen van die gegevens lijkt op een andere manier gebruikt te worden dan initieel de bedoeling was.

Robin geeft aan “Als naast de gemeente ook andere partijen data willen, volgt altijd een juridische, ethische en technische toetsing. Het is een zorgvuldig proces waarbij uiteindelijk de gemeenten – als verwerkingsverantwoordelijke – bepalen of de data mag worden geleverd. Voor elk dataverzoek waarbij persoonsgegevens worden verwerkt, wordt een DPIA (data protection impact assessment) uitgevoerd en gepubliceerd. Bijvoorbeeld voor het onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB) naar de houdbaarheid van de Wmo en de Jeugdwet op de website van de VNG.”

De Platformleden geven aan dat zij het raadzaam vinden dat juristen en techneuten zich samen over de privacy-vraagstukken buigen, met de wens dat VWS de regie hierop pakt.

Robin Bertus van het Ketenbureau i-Sociaal Domein gaf een presentatie over het programma Data Value bij Platform IZO.

Download zijn presentatie hier.

Over Platform IZO

Voor het bevorderen van samenhang in de informatievoorziening in zorg en ondersteuning, werken 16 organisaties samen in Informatievoorziening Zorg en Ondersteuning (IZO). Platform IZO vindt maandelijks plaats en richt zich voornamelijk op programmalijnen die werken richting het netwerkperspectief.