In diverse regio’s geven zorgpartijen vorm aan het netwerkperspectief, met als doel om zorggegevens eenmalig te registreren en vervolgens voor meerdere doeleinden te gebruiken. Een van die regio’s is de Achterhoek. Jerry Fortuin (Achterhoek), Joost Wagenaar (InZicht) en Joost Wildenberg (KIK-V) zijn nauw betrokken bij de ontwikkelingen in deze regio. Joost Wagenaar en Joost Wildenberg vertelden erover bij Platform IZO.

Digitalisering en gegevensuitwisseling gaan een grote rol spelen in het toekomstbestendig maken van de zorg. De komende jaren neemt het aantal ouderen toe en de zorgvraag per oudere stijgt mee. Tegelijk zijn er minder zorgmedewerkers beschikbaar om die zorg te leveren. Op dit moment werken er 2 van de 12 mensen in de zorg, in 2060 zal dat volgens de WRR bij ongewijzigd beleid 4 op de 12 zijn. Daarnaast zullen de kosten voor zorg een steeds groter deel van het nationaal product opslurpen.

Netwerkperspectief

Digitalisering en hybride zorg kunnen helpen om een zorginfarct te voorkomen. De beschikbaarheid van data en betrouwbare elektronische uitwisseling van gegevens zijn daarbij cruciaal. De ‘stip op de horizon’ hierbij is het netwerkperspectief: een datacentrisch en gedistribueerd netwerk, waarin gegevens bij de bron worden bewaard (registratie aan de bron). Partijen die een legitieme vraag hebben kunnen het antwoord daar ophalen.

Het uitgangspunt van het netwerk is: eenmalig registreren, meervoudig gebruiken. De gegevens kunnen enerzijds worden gebruikt voor de zorg, bijvoorbeeld bij overdracht van de patiënt naar een andere zorgverlener. Anderzijds óók voor onder meer verantwoording en onderzoek.

Digitalisering in de Achterhoek

In de Achterhoek werkt de Vereniging Digitalisering Zorg Achterhoek samen met de programma’s KIK-V en InZicht* aan elektronische gegevensuitwisseling. Het traject sluit aan bij de eerste stap van de Nationale Visie op het Gezondheidsinformatiestelsel: dromen, denken, doen. De droom is een integraal georganiseerde gezondheidszorg. De tussenstappen om daar te komen zijn het organiseren van het netwerk (denken) en organiseren van interoperabiliteit (doen).

Organiseren van interoperabiliteit is de eerste trede en hiermee is in 2023 een start gemaakt. In 2026 moet deze fase zijn afgerond. Deze fase richt zich op het ondersteunen van zorggebruikers en zorgverleners in de zorgprocessen. De focus ligt op uitwisseling en verwerking van zorginformatiebouwstenen (zibs). De organisaties in de regio gebruiken hiervoor de landelijk afgesproken KIK-V-definities.

Succesfactoren

Joost Wagenaar en Joost Wildenberg noemen drie belangrijke voorwaarden voor succes bij samenwerking om tot elektronische gegevensuitwisseling te komen:

• Een gedeelde visie (in het geval van de Achterhoek: ‘Op weg naar de gezondste regio van Nederland’
• Een gezamenlijke koers (afstemmen van terminologie; elektronische berichtenverkeer; datatoegang en -deling)
• Een regionale afsprakenset waar de deelnemende partijen zich aan houden

De samenwerking krijgt vorm in een zogeheten federatief netwerkmodel. Elke partij legt gegevens vast in zijn eigen systeem. Vanuit dat systeem komen de gegevens in een datastation. Elke deelnemer aan het netwerk heeft zo’n datastation en deze datastations kunnen met elkaar communiceren. Alleen afgesproken data worden volgens een uitwisselprofiel gedeeld met partijen die een legitieme vraag hebben.

Bron op orde brengen

Platformlid Mark Boon (Zorgverzekeraars Nederland) merkt op dat een voorwaarde voor uitwisseling van gegevens is dat de kwaliteit van de bron op orde is. Veel partijen hebben dat nu nog niet goed voor elkaar. Hij pleit ervoor om partijen te ondersteunen, zodat niet ieder het wiel hoeft uit te vinden. En om waar mogelijk synergie te creëren met andere programma’s die met data en databeschikbaarheid te maken hebben.

Joost Wagenaar vertelt dat hij voorstander is van een pragmatische aanpak. Dat betekent dat je begint met zib’s waar partijen in de regio mee werken of (delen van) KIK-V gegevensset en de ontologie van KIK-V. Vervolgens kun je dat naar behoefte uitbreiden met andere gegevens. Zo wordt er enerzijds gewerkt aan het op orde brengen van de data en verlaag je de administratieve lasten door hergebruik van deze gegevens.

Grote opbrengst

Als het systeem werkt, is de opbrengst groot, leert de ervaring in de Achterhoek. Registreren op meerdere plekken is niet meer nodig, waardoor veel tijd bespaard wordt. Als er goede afspraken gemaakt worden, maakt het netwerkmodel gegevens FAIR (findable, accessible, interoperable, reusable, ofwel: vindbaar, toegankelijk, interoperabel en herbruikbaar). Duidelijke definities (bijvoorbeeld over verzuim) voorkomen verwarring en maken vergelijkingen mogelijk. Tot slot is de juiste informatie op het juiste moment op de juiste plek. Dat schept voorwaarden voor betere zorg.

In de discussie na de presentatie werd duidelijk dat de aanpak van KIK-V ook goed kan werken in andere use cases bij gemeenten en GGZ. Weliswaar is er nog veel te doen op het gebied van data-inrichting om aan te sluiten op een federatief netwerkmodel met een datastationarchitectuur.

Meer info

Joost Wagenaar (InZicht) en Joost Wildenberg (KIK-V) gaven bij Platform IZO een presentatie over regionale invulling van het netwerkperspectief door InZicht en KIK-V. Download de presentatie.

Meer weten over het netwerkperspectief? Volg dan hier de interactieve presentatie.

*Het programma InZicht liep van 2019 tot 2023 en bestond uit de onderdelen PGO (persoonlijke gezondheidsomgeving) en eOverdracht. Het onderdeel PGO werd succesvol afgerond. Voor het onderdeel eOverdracht startte in 2023 het vervolgprogramma eOverdracht om de doelstellingen alsnog te kunnen behalen.

Over Platform IZO

Voor het bevorderen van samenhang in de informatievoorziening in de langdurige zorg en ondersteuning, werken 17 organisaties samen in Informatievoorziening Zorg en Ondersteuning (IZO). Platform IZO vindt maandelijks plaats en richt zich voornamelijk op programmalijnen die werken richting het netwerkperspectief.