Lef, luisteren en loslaten – samen leren door te doen

Energiek, kritisch, betrokken en menselijk: dat was de sfeer tijdens de IZO KennisJam 2025. De middag stond in het teken van lef tonen, nieuwe samenwerkingen smeden en met elkaar verder bouwen aan een informatievoorziening die de langdurige zorg en ondersteuning nog beter laat werken voor de mensen om wie het gaat.

Vanuit uiteenlopende perspectieven, van cliënt of mantelzorger tot zorgprofessional, beleidsmaker, inkoper, toezichthouder, onderzoeker en systeempartij, werd gekeken naar één gezamenlijke vraag: hoe maken we databeschikbaarheid in de praktijk mogelijk?

Gegevensuitwisseling is het doorgeven van berichten. Databeschikbaarheid vanuit het netwerkperspectief gaat verder: gegevens worden één keer vastgelegd en zijn daarna beschikbaar, bereikbaar én bruikbaar voor meerdere doelen en perspectieven. Samen werken aan databeschikbaarheid betekent dus ook domeinoverstijgend samenwerken: over de grenzen van zorg, ondersteuning, beleid en wetten heen.

Denken én doen

‘We denken heel veel. Door te doen ontdekken we dat we ook kleine stapjes kunnen zetten.’ Die oproep typeerde de dag. In de gesprekken klonk urgentie, maar ook optimisme: het mag sneller, praktischer en mensgerichter. ‘Aan de slag gaan, bijsturen kan altijd!’.

Ontmoeten, delen, verbinden

‘Samenwerken is nieuwe verbindingen smeden’, zei een deelnemer treffend. En dat is waar IZO voor staat. Tussen en na de sessies werd volop genetwerkt. Nieuwe contacten werden gelegd, oude banden aangehaald. De sfeer was open, nieuwsgierig en van begin af aan zat er muziek in: de hits en het ritme van de middag hielpen om los te komen van vaste patronen.

Het gesprek dat ertoe deed

De plenaire gesprekken leverden eerlijke en herkenbare verhalen op over het belang van domeinoverstijgende databeschikbaarheid. In de eerste ronde kwamen cliënt en zorgverlener aan het woord. Hun boodschap was helder: databeschikbaarheid moet beter, voor de kwaliteit van zorg én voor de kwaliteit van leven. Een wijkverpleegkundige vertelde hoe ze soms letterlijk in het duister tast zonder toegang tot basisinformatie. Tim (Ieder(in)) deelde hoe hij zelf genoodzaakt was röntgenfoto’s van Frankrijk naar Zwolle via whatsapp te versturen om geholpen te worden. Want ja, ‘privacy is in het geval van nood minder van belang dan databeschikbaarheid'.

Daar tegenover stond de metafoor van de Nederlandse taal: als we met elkaar willen communiceren, moeten we dezelfde woorden en grammatica gebruiken. Zo zou het ook moeten werken in de zorg: één taal, open standaarden, open source. Maar, zo klonk het: ‘het is spannend om het open te zetten – daar is lef voor nodig.’

In de tweede ronde verschoof het perspectief naar beleid, toezicht en onderzoek. Aan de hand van ogenschijnlijk simpele voorbeelden, zoals de verschillende definities van ‘geslacht,’ werd duidelijk hoe complex eenduidigheid in data kan zijn. Het gesprek ging over verantwoordelijkheid, keuzes durven maken en ‘over je eigen schaduw heen stappen’ om samen verder te komen.

De jamsessies: doen, delen, doorpakken

Na de plenaire gesprekken gingen deelnemers uiteen in verschillende jamsessies. Ze doken in thema’s als AI in de zorgpraktijk, databeschikbaarheid in de regio, het standaardiseren van het aanmeldproces in de jeugdhulp, medicatieoverdracht in de ggz en de gehandicaptenzorg en het secundair gebruik van data. Overal klonk dezelfde toon: samenwerken, uitproberen en leren van wat al wél werkt. De sessies lieten zien dat er al veel gebeurt. En dat júist in het delen van kennis en het verbinden van initiatieven de winst ligt.

Moe maar voldaan

Aan het eind van de dag gaven de deelnemers hun mening op groot scherm. Wat hen het meest raakte? De energie, de gesprekken, de praktijkvoorbeelden, de samenwerking, de lef om te doen. Hun volgende stap: gewoon beginnen, verbinden, contact houden, implementeren. En het gevoel waarmee ze naar huis gingen? Moe maar voldaan en geïnspireerd om door te pakken. Vrijwel iedereen gaf aan er volgend jaar weer bij te willen zijn.

Op de hoogte blijven

Het uitgebreide verslag met de opbrengsten van de IZO KennisJam verschijnt binnenkort op de IZO-website. Intussen volg je IZO op LinkedIn, deel je dit artikel met je collega's en abonneer je je op onze maandelijkse nieuwsbrief IZO Update.